Veel mensen kennen het verhaal dat je onder een Mistletoe gekust mag worden.
Een romantisch iets voortgekomen uit een Noorse mythe, waardoor de Mistletoe tak vooral rond kerst erg populair is. Maar wat is het verhaal van de Mistletoe, oftewel de Maratak?
Hovenier Michiel Nouwens was zo gefascineerd door de Maretak, dat hij met zijn vrouw besloot een Maretak kwekerij te beginnen. En alleen dat is al bijzonder, want Nederland kent niet veel Maretak kwekers.
De fascinatie bestond al langer bij Michiel. In Limburg zie je vaak maretakken in andere bomen groeien. De Mistletoe of de Maretak groeit namelijk op een ‘gastheer’. Het is een halfparasiet en groeit op bomen als de populier, linde, appelboom, meidoorn, lijsterbes, mispel en haagbeuk. Michiel had de wens zelf een Maretak in zijn tuin te hebben. Dat zou dan alleen maar kunnen op een andere boom, bijvoorbeeld een appelboom. Zijn gedachte dat meer mensen een Maretak in de tuin zouden willen hebben, bracht hem op het idee ze zelf te gaan kweken. Zo kwam van het een het ander en hun Maretak Kwekerij in Moergestel werd een feit.
De Maretak (Viscum album) is zo bijzonder vanwege zijn mysterieuse geschiedenis, zijn vermeende bijzondere krachten en vanwege zijn aparte groeiwijze. De Maretak is vooral bekend met kerst. Wie onder de tak staat mag ongestraft gekust worden. Ook is er het verhaal van het weren van de Mare ( heks, geest, nachtmerrie). Vele boeren hingen een Maretak in hun stal, de Mare zou dan worden verjaagd, zodat het vee vruchtbaar bleef. Ook met een Maretak bij je slaapkamerdeur, zouden nachtmerries ‘buiten’ blijven. Ondanks dat de besjes rechtstreeks giftig zijn en dus niet consumptief gebruikt kunnen worden, wordt in de Antroposofische Geneeskunde aan de Maretak medicinale eigenschappen toegekend.
Mannelijke bloem
Voor het kweken van de Maretak heb je een engelen geduld nodig. Het is een langzaam proces. Michiel en Suzanne zijn het avontuur aangegaan. Zij kweken de Maretak op appelbomen. En Michiel’s gedachte dat er vraag naar Maretak is, was juist. Er zijn veel uiteenlopende redenen waarom mensen een appelboom met een Maretak erin in hun tuin willen hebben. Bijvoorbeeld als geboorteboom, als symbol voor nieuw leven. Ook bij een huwelijk, als symbol voor liefde en geluk. De Maretak blijft het hele jaar groen en met kerst kun je je eigen Maretak oogsten. De fruitboom waarin de tak groeit, zorgt voor vers fruit.
Het groeiproces van de Maretak is een langzaam proces. Het maretakzaadje dat in het voorjaar op een boom terecht komt leeft als epifyt voordat het zich door de bast van de gastheer boort. Het zaadje haalt voedingsstoffen uit de lucht. Pas wanneer de zgn. duikertjes vanuit het zaadje zich in het spinthout van de boom boren, kan het zich voeden met het water en de mineralen uit de gastheer. De maretak is niet heliotroop, dat wil zeggen dat de bladeren niet in de richting van het zonlicht groeien. De groei van de maretak is centrifugaal, dus groeit vanuit het hart naar alle richtingen. Nadat de duikertjes het spinthout bereikt hebben, valt het oorspronkelijke besje van het duikertje en blijft er een klein groen sprietje achter. In dit stadium gaat het de winter in en in het voorjaar verschijnen de eerste twee blaadjes. Weer een jaar later vertakt dit sprietje zich in twee takjes met elk weer twee blaadjes. Na het tweede levensjaar gaat de groei gemiddeld sneller, omdat elk takje zich verder vertakt.
Maretak van één jaar oud
Tot aan het vijfde levensjaar produceert de maretak nog geen bessen. Pas vanaf dat moment is het mogelijk dat de maretak de mooie witte bessen gaat dragen. Voor zijn bessen is de maretak afhankelijk van bestuiving tussen de mannelijke en vrouwelijke planten. De maretak bloeit in het voorjaar en bij een goede bestuiving zullen er in het najaar groene besjes zichtbaar worden. In de winter verkleuren de bessen naar wit.
Bijna witte bessen
De maretak kan wel zeventig jaar oud worden. Zonder onderhoud kan de maretak zijn gastheer overgroeien, waardoor de gastheer onvoldoende licht krijgt. Je eigen maretak kun je makkelijk zelf onderhouden, met name als je jaarlijks je eigen maretakkenoogst binnenhaalt.
De appelbomen met Maretak die Michiel en Suzanne kweken, zijn hoogstam appelbomen met hand- of moesappels. Met je specifieke wensen kun je naar Michiel en Suzanne toegaan. Zij geven adviezen over welke appelboom geschikt is en hoe je het beste kunt oogsten.
De passie van Michiel en Suzanne is bijzonder: appelbomen met Maretak. Met kerst oogst je je eigen maretak, in het voorjaar geniet je van de mooie appelbloesem en later van je eigen appeloogst. Omdat de maretak groenblijvend is, is deze in de winter goed zichtbaar.
Voor een goede appeloogst is kruisbestuiving wel van belang. Dit houdt in dat er minimaal 1 appelboom van een ander ras in de buurt moet staan voor de bestuiving. De maretak is voor zijn bessen ook afhankelijk van bestuiving tussen de mannelijke en vrouwelijke planten, maar omdat er meerdere maretakken in een appelboom groeien, is de kans groot dat alle twee de geslachten aanwezig zijn.
Natuurlijk geven Michiel en Suzanne bij aankoop van een appelboom met Maretak ook advies over het planten, de verzorging en het onderhoud.
Tips van Michiel en Suzanne voor het planten:
Maak een voldoende groot plantgat, zodat de wortels de ruimte hebben en losse grond om in te wortelen
Zowel de appelboom als de maretak houdt van kalk. Voeg eventueel wat kalk toe in het plantgat.
Voorzie de appelboom in het eerste jaar na planten van voldoende water.
Tips voor het snoeien:
In de wintermaanden kunnen de appelbomen gesnoeid worden (let op: niet tijdens vorst!).
Houdt de kroon luchtig, dat wil zeggen in een open takkenstructuur (dus geen gekruiste takken) en zorg voor horizontale takken (hieraan groeien de appels).
Natuurlijk is iedereen welkom om een kijkje te komen nemen op de Maretak Kwekerij in Moergestel. Check wel even de openingstijden. En bellen kan altijd! Michiel en Suzanne zijn per mail en telefoon altijd bereikbaar.